سازمان جهانی مالکیت فکری(با هدف حمایت از علائم تجاری و اختراعات)

مالکیت فکری شامل موارد ذیل می باشد:

الف-مالکیت صنعتیIndustrial Property
که مشتمل است بر:
1-علائم تجاری Trade Marks  و حقوق غیر مادی ناشی از علائم
2-اختراعات Inventions و حقوق غیر مادی ناشی از خلاقیت و نوآوری
ب)مالکیت ادبی و هنری Copyright
کلمات Intellectual Property   که به فارسی "مالکیت معنوی" ترجمه شده،صحیح به نظر نمی رسد، اخذ کارت بازرگانی زیرا در زبان فارسی کلمه "معنوی" در معنای سیر در عالم عرفان،معنویات و باطن می باشد و مفاهیم واقعی علائم و اختراعات یا کپی رایت در حقوق خارجی را برای فارسی زبان مبهم و نارسا می سازد،اما اگر گفته شود "مالکیت فکری"،این مفهوم را در ذهن متبادر می کند که شخص،مالک دستاورد و ثمره فکر خود می باشد و حق بهره برداری از آن را نیز دارد و در حقیقت فکر خلاق انسان است که پس از خلق اثر مالک آن می شود.
در کشورهای عربی هم کلمه مالکیت فکری مورد استفاده گرفته است.المنظمه العالمیه للملکیه الفکریه
WIPO
حمایت از مالکیت صنعتی شامل علایم و اختراعات است و در بازرگانی داخلی و بین المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و به همین دلیل معاهده های چند جانبه بسیاری بین دولت ها منعقد گردیده است که از آن جمله می توان کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) و پیمان همکاری ثبت اختراع را نام برد.
1-سابقه تاریخی WIPO
کنوانسیون پاریس در سال 1883 در پاریس به تصویب رسید و در دسامبر 1900 در بروکسل،1911 در واشنگتن،1925 در لاهه،1934 در لندن،1958 در لیسبون،1976 در استکهلم و بالاخره در دوم اکتبر 1996 در همان شهر مورد تجدید نظر قرار گرفت.
کنوانسیون برن برای حمایت از مالکیت ادبی و هنری در سال 1886 در شهر برن پایتخت سوئیس به تصویب رسید.هر یک از دو کنوانسیون برای خود اتحادیه جداگانه ای تشکیل دادند.در سال 1893 برای اجرای معاهده های مزبور دفتری به نام دفتر بین المللی متحد در برن تاسیس شد.این دفتر در سال 1960 به ژنو منتقل شد و مدیریت و نظارت آن تا سال 1967 به عهده دولت سوئیس بود.از سال 1967،WIPO  به موجب اساسنامه خود تاسیس گردید و به این ترتیب اتحادیه های مزبور از آن به بعد به وسیله WIPO  اداره گردید.از سال 1974 WIPO یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد محسوب گردید و مسئول انجام امور راجع به موافقت نامه ها و معاهداتی است که به عهده او گذاشته است.تاکنون 183 کشور به عضویت WIPO  درآمده اند و زبان های رسمی سازمان و انتشارات آن به فارسی و انگلیسی می باشد.
ایران در سال 1337 به کنوانسیون پاریس پیوست و در سال 1376 هم به اصلاحی آن ملحق شد اما هنوز ایران به کنوانسیون برن ملحق نشده است.
2-اهداف و وظایف
-اهداف
به موجب ماده 3 کنوانسیون WIPO  اهداف سازمان عبارتند از:
1-بالا بردن یا ارتقاء حمایت از مالکیت فکری در سراسر جهان از طریق همکاری و هماهنگی با کشورهای عضو WIPO (ایران عضو 176 است).
2-تامین همکاری های اداری میان اتحادیه های پاریس و برن و سایر اتحادیه های مرتبط با آن ها.
-وظایف
به موجب ماده 4 کنوانسیون وظایف WIPO  عبارتند از:
-توسعه معیارها برای تسهیل حمایت موثر از مالکیت فکری در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی و ارائه خدمات مستقیم به متقاضیان یا صاحبان مالکیت صنعتی از قبیل دریافت فرم های درخواست بین المللی و انجام مراحل ثبت یا تودیع نمونه صنعتی می باشد.البته هزینه ها ادر این امور از متقاضیان دریافت می گردد که قسمت اعظم بودجه WIPO  را تشکیل می دهد.
-قبول یا شرکت کردن در مدیریت هر گونه توافق بین المللی که به منظور بالا بردن حمایت از مالکیت فکری باشد،
-تشویق به انعقاد قراردادهای بین المللی مربوط به ارتقای حمایت از مالکیت فکری؛
-پیشنهاد همکاری به کشورهایی که خواستار کمک های حقوقی یا فنی در زمینه مالکیت فکری می باشند؛
-تسهیل خدمات حمایت بین المللی از مالکیت فکری و انتشار اطلاعات مربوط به آن ها.
3-سازمان و تشکیلات
سازمان جهانی مالکیت فکری چهار ارگان مختلف به شرح ذیل دارد:
-مجمع عمومی General Assembly))
-کنفرانس(Conference )
-کمیته هماهنگی(Coordination Committee )
-دفتر بین الملل     International Bureau (Secretariat)                     
*مجمع عمومی(ماده 6 کنوانسیون)General Assembly                          
این مجمع شامل کشورهایی است که به عضویت WIPO در آمده اند.هر کشوری می تواند نماینده ای از طرف خود که ممکن است توسط مشاوران یا کارشناسان یاری شوند،معرفی نماید.هر نماینده به وسیله دولت مربوطه تامین می گردد.
وظایف مجمع عمومی عبارتند از:
-نصب مدیر عامل سازمان بر اساس معرفی کمیته هماهنگی؛
-بررسی و تصویب گزارشات مدیر عامل راجع به سازمان WIPO  و ارائه راهنمایی های لازم؛
-تصویب بودجه دو ساله سازمان و اتحادیه های پاریس و برن و اتحادیه های زیر مجموعه آن ها؛
-بررسی و تایید گزارشات و فعالیت های کمیته هماهنگی؛
-تصویب پیشنهادهای مدیر عامل در مورد توافق های بین المللی؛
-تعیین زبان رسمی مربوط به امور کاری دبیرخانه با توجه به عملکرد سازمان بین المللی؛
-تعیین کشورهای غیر عضو WIPO  برای حضور نماینده آن ها به عنوان عضو ناظر؛
*کنوانسیون:  (ماده 7 کنوانسیون) 
کنفرانس مشتمل بر اعضای کشورهای عضو WIPO  بوده و وظایف زیر را به عهده دارد:
-تشکیل مجمعی جهت تبادل نظر نسبت به مسائل مربوط به مالکیت فکری و ارائه پیشنهادهایی با در نظر گرفتن صلاحیت و حاکمیت ملی اتحادیه ها؛
-تنظیم برنامه دو ساله کمک های حقوقی و فنی به کشورهای در حال توسعه؛
-انجام اصلاحیه های پیشنهادی راجع به کنوانسیون WIPO و تعیین ناظر جلسات از میان کشورها و سازمان ها؛
*کمیته هماهنگی:( ماده 8 کنوانسیون)
این کمیته از اعضای کمیته اجرایی،اتحادیه پاریس یا اتحادیه برن یا هر دو تشکیل می گردد و وظایف ذیل را به عهده دارد:
-ارائه پیشنهاد های لازم در مورد اتحادیه های مزبور(پاریس،برن زیر مجموعه آن ها)در خصوص مسائل مورد علاقه مشترک آن ها و تعیین بودجه و هزینه های مربوط به آن؛
-تهیه پیش نویس دستور کار مجمع عمومی و کنفرانس برنامه و بودجه.
*دفتر بین المللی: (دبیرخانه):( ماده 9 کنوانسیون)
اعضای این دفتر در حال حاضر از 54 کشور مختلف بوده که با توجه به سیستم سازمان ملل متحد انتخاب می شوند.دفتر بین المللی توسط مدیر عامل با همکاری دو یا چند معاون اداره می شود.
مدیر عامل برای یک دوره حداقل 6 ساله انتخاب می شود و انتخاب مجدد او بلامانع می باشد.مدیر عامل بالاترین مقام اداری WIPO  بوده و وظایف ذیل را انجام می دهد.
-تقدیم گزارش دو ساله فعالیت سازمان WIPO  به مجمع عمومی و پیشنهاد راهنمایی های لازم در امور داخلی و خارجی مربوط به سازمان؛
-ارائه طرح های مربوط به برنامه و بودجه؛
-تهیه گزارش لازم به دولت هر کشور عضو؛
-شرکت در جلسات مجمع عمومی و کمیته هماهنگی یا گروه کاری دیگر بدون داشتن حق رای
نتیجه آنکه،الحاق ایران به کنوانسیون تاسیس سازمان جهانی مالکیت فکری که خوشبختانه پس از تصویب،اسناد آن در آذر ماه در ژنو به امین اسناد سازمان تقدیم گردید،نه تنها هیچ گونه هزینه ای برای کشور ما ایجاد ننموده است،بلکه امکانات وسیعی برای صاحبان علائم صنعتی و اختراعات ایجاد کرده است.زیرا بازرگان یا مخترع ایرانی می تواند علامت یا اختراع خود را با تقدیم اظهارنامه ای از طریق WIPO  در سطح بین المللی به ثبت رسانیده و از امتیازات قانونی آن بهره مند گردد.