در این مطلب برآنیم تا ضمن توضیح مختصری راجع به بازرس و نحوه ی تعیین آن ،ثبت شرکتها به وظایف بازرسان پس از ثبت شرکت بپردازیم.
- بازرس کیست ؟
جهت نظارت در اعمال مدیران شرکت و اطلاع مجمع عمومی از اوضاع و احوال آن ، هر شرکت سهامی باید دارای بازرسانی باشد ، انتخاب آنان از طرف مجمع عمومی بوده و مدت ماموریتشان یک سال است.انتخاب بازرسان از تکالیف لازم شرکت بوده و قابل اسقاط نیست .به موجب ماده 153 چنانچه مجمع عمومی بازرس معین نکرده باشد یا یک یا چند نفر از بازرسان به عللی نتوانند گزارش دهند یا از دادن گزارش امتناع کنند ، رییس دادگاه شهرستان به تقاضای هر ذینفع بازرس یا بازرسان را به تعداد مقرر در اساسنامه انتخاب خواهد کرد تا وظایف مربوطه را تا انتخاب بازرس به وسیله مجمع عمومی انجام دهند .تصمیم رییس دادگاه شهرستان در این مورد غیر قابل اعتراض است.
- بازرسان حساب شرکت تضامنی
در شرکت های تضامنی چون کلیه شرکاء حق مداخله و نظارت مستقیم در امور شرکت را دارند ، قانون تجارت تعیین بازرسی را الزامی نکرده است و هر کدام از شرکاء می توانند امور شرکت را مورد بازرسی قرار دهند ، ولی چنانچه شرکاء بخواهند بازرسانی نیز برای شرکت انتخاب کنند ، این موضوع اشکال قانونی ندارد و در این صورت اسامی آن ها باید به اطلاع اداره ثبت شرکت ها برسد که ثبت و آگهی گردند.
- نحوه تعیین بازرس در زمان ثبت شرکت
وفق ماده 144 لایحه اصلاحی 1347 ، هر شرکت سهامی الزاماَ باید یک بازرس داشته باشد.انتخاب بیش از یک بازرس برای شرکت اختیاری است و زمانی مفید واقع می شود که حجم امور شرکت ایجاب نماید.
انتخاب یک یا چند بازرس علی البدل نیز مطابق با ماده 146 لایحه اصلاحی 1347 برای شرکت الزامی است تا در صورت معذوریت ، فوت ، استعفا یا سلب شرایط و یا عدم قبولی سمت از طرف بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظایف بازرسی دعوت شوند.
لازم به توضیح است که بازرسینی که در زمان ثبت شرکت مشخص می شوند نباید هیچگونه نسبت فامیلی با اعضای شرکت داشته باشند.
- وظایف بازرسان شرکت پس از ثبت
به موجب قانون وظایف بازرسان شرکت پس از ثبت به شرح ذیل است :
1.نظارت بر امور هیات مدیره
بازرس وظیفه دارد تا درباره صحت مطالب و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی گذاشته اند اظهار نظر کند و در صورتی که آنان اطلاعاتی بر خلاف واقع در اختیار صاحبان سهام قرار دهند مراتب را به مجمع عمومی اطلاع دهند. ( ماده 148 لایحه قانونی 1347 )
2. ماموریت بررسی حساب ها
به موجب قسمت اول ماده 148 لایحه اصلاحی 1347 ، بازرسان مکلفند درباره صحت و درستی صورت دارایی و صورتحساب دوره عملکرد و حساب سود و زیان و ترازنامه ای که مدیران برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه می کنند اظهار نظر کنند.بنابراین بازرس باید اعداد و ارقام موجود در حساب ها را بررسی نماید تا درست محاسبه شده باشد. بررسی اصالت اوراق و اسناد نیز بر عهده او می باشد.یعنی باید بررسی نماید تا مطالب غیر واقعی در اسناد نیامده باشد و یا اوراق مجعول در بین اسناد وجود نداشته باشد.
3. ماموریت اطلاع رسانی
چنانچه در حساب های تعیین شده در زمان ثبت شرکت تخلفی احراز شود ، بازرس مکلف است تا به مراجع قضایی اطلاع دهد.
این امر باعث دقت هر چه بیشتر مدیر عامل و مدیران شرکت در رابطه با امور شرکت خواهد بود.
4. بررسی کلیه هزینه ها و در آمد های شرکت و ارائه آن ها به سهامداران