همان طور که در مقالات پیشین گفتیم ، پلمپ دفاتر1403 شرکت های تجاری را می توان به سه نوع قسمت کرد : نوع اول آن هایی هستند که سرمایه در آن ها دخالت دارد ، و نوع دوم شرکت هایی که اعتبار و شخصیت شرکاء در آن دخالت دارد. شرکت سهامی بارزترین آن ها در نوع اول است و شرکت تضامنی کامل ترین نوع آن ها در نوع ثانی است. شرکت های سهامی و تضامنی درست در مقابل یکدیگر قرار دارند. در شرکت سهامی شخصیت و اعتبار شرکاء به هیچ وجه دخالتی ندارد و فقط سرمایه نقش اساسی را دارد. ولی در شرکت تضامنی اعتبار و شخصیت شرکاء بیش از هر چیز شاخص شرکت است.
طبق ماده 116 قانون تجارت " شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجاری ، بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود . اگر دارائی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است – هر قراردادی که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود ".
شرکت تضامنی موقعی تشکیل می شود که دو امر واقع شده باشد :
1- شرکتنامه مطابق قانون تنظیم شده باشد.
2- تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی تماماَ تقویم و تحویل شده باشد.
- میزان سهم الشرکه شرکت تضامنی
در شرکت های تضامنی وجوهی که شرکاء در شرکت می گذارند سهم الشرکه یا حصه نامیده می شود و مجموع سهم الشرکه ها سرمایه شرکت را تشکیل می دهد. سهم الشرکه ممکن است نقدی باشد یا غیر تقدی و سهم الشرکه غیر نقدی عبارت خواهد بود از هر چه که قابل تقویم به پول باشد، زیرا به هر حال باید برای تعیین سرمایه شرکت قیمت آن معلوم گردد. در شرکت های سرمایه که اعتبار شرکت فقط بستگی به سرمایه آن دارد قانونگذار قیود و شرایط زیادتری برای تقویم سهم الشرکه غیرنقدی قائل شده است ، در صورتی که در شرکت های اشخاص که شرکاء ضامن تعهدات شرکت می باشند تشریفات زیادی برای این کار در نظر نگرفته است زیرا اگر سهم الشرکه زیادتر از بهای واقعی آن تقویم شود شرکاء در هر صورت مسئول می باشند و تقویم سهم الشرکه بیشتر از نظر روابط بین شرکاء و تقسیم نفع و ضرر اهمیت دارد و بدین جهت ماده 122 قانون تجارت مقرر می دارد " در شرکت های تضامنی اگر سهم الشرکه یک یا چند نفر غیر نقدی باشد باید سهم الشرکه مزبور قبلاَ به تراضی تمام شرکاء تقویم شود ". بنا به مراتب بالا در شرکت های تضامنی کلیه شرکاء مسئول تقویم سهم الشرکه می باشند و ضامن مبلغی هستند که به عنوان سهم الشرکه در سرمایه شرکت قید گردیده است.
در شرکت نامه باید میزان آورده هر یک از شرکاء تصریح گردد، زیرا روابط شرکاء بین یکدیگر و مسئولیت هر یک از آن ها نسبت به تعهدات شرکت در بین خود بسته به میزانی است که در شرکت به عنوان سرمایه گذاشته اند. میزان سهم الشرکه شرکاء در شرکت های تضامنی نسبت به اشخاص ثالث تاثیری ندارد و شرکاء هر یک در مقابل طلبکاران شرکت مسئول کلیه قروض می باشند و مسئولیت آن ها تضامنی است ولی اگر شریکی بیش از میزان سهم الشرکه خود مبالغی به طلبکاران شرکت پرداخت نمود، حق رجوع او به سایر شرکاء برای دریافت مبلغی که اضافه از میزان سهم الشرکه خود پرداخت نموده محفوظ است. علاوه بر آن، منافع اصولاَ به میزان سهم الشرکه هر یک از شرکاء تقسیم می گردد. ماده 119 قانون تجارت مقرر می دارد : " در شرکت تضامنی منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می شود مگر آنکه شرکت نامه غیر از این ترتیب را مقرر داشته باشد ". بنا به مراتب بالا شرکاء می توانند مقرر دارند که بعضی از شرکاء منافع بیشتری از دیگران و بیش از میزان سهم الشرکه خود داشته باشد، ولی اگر در اساسنامه شرکت یا در شرکت نامه تصریحی نشده باشد ، منافع به نسبت سهم الشرکه تقسیم می شود. به همین ترتیب در موقع انحلال شرکت دارایی شرکت بعد از پرداخت قروض شرکت به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می گردد.