انواع سانتریفیوژهای موجود در آزمایشگاه­ ها

1. سانتریفیوژ سایتولوژی

از این نوع سانتریفیوژ برای قرار دادن سلول­های موجود در یک مایع روی اسلاید میکروسکوپ استفاده می­ شود.هود شیمیایی در موقع استفاده کاربر ظرف مخصوص نمونه، صفحه فیلتر و یک اسلاید را کنار هم قرار می­ دهد. سپس همگی را در داخل روتور گذاشته مایع مورد نظر را در ظرف مخصوص نمونه قرار داده و دستگاه را روشن می­ کند. بعد از فعال شدن دستگاه، مایع با فشار در تماس با مجموعه فیلتر / اسلاید قرار می ­گیرد.

معمولاً سانتریفیوژها با دور 4000 – 200 rpm  کار کرده و زمان سانتریفیوژ 99-1 دقیقه متغیر است.

2. سانتریفیوژ میکروهماتوکریت

سانتریفیوژ میکروهماتوکریت با استفاده از نیروی گریز از مرکز هماتوکریت خون ( نسبت حجم یاخته­ های سرخ به کل حجم خون ) را مشخص می ­کند. این نوع سانتریفیوژها دارای روتوری می­ باشند که لوله­ های موئین حاوی نمونه به صورت افقی روی آن قرار می­ گیرند. بعد از انجام سانتریفیوژ با استفاده از یک صفحه درجه­ بندی شده، مقدار هماتوکریت بدست می ­آید.

3. میکروسانتریفیوژ ها

از این نوع سانتریفیوژها برای نمونه­ های با حجم کم غالباً کمتر از 1.5 ml ( مانند نمونه ­های گرفته شده از اطفال ) استفاده می ­شود. میکرو سانتریفیوژها در مدل­های با دور پایین و دور بالا ساخته می ­شوند. در دور پایین حداکثر سرعت 13000 rpm  بوده و برای خون و سایر محصولات خونی کاربرد دارد. در مدل­های با دور بالا حداکثر سرعت به 28000 rpm  نیز رسیده و برای جمع ­آوری سلول­ها و میکرو ارگانیسم ­ها و بررسی ارگانل­ های سلولی کاربرد دارند. غالباً لوله ­هایی که در میکروسانتریفیوژها استفاده می ­شوند ازجنس پلاستیک و یکبار مصرف بوده، دارای یک سطح مقطع مخروطی و دارای سرپوش می­ باشند.

4. سانتریفیوژهای شستشودهنده سلول

از این نوع سانتریفیوژ جهت شستشو، دکانته کردن، مخلوط کردن و شستشوی مجدد یاخته ­های قرمز خون قبل از آزمایشات متعددی چون  Antiglobulin استفاده می ­شود.

نحوه نگه­داری از دستگاه سانتریفیوژ

• پیچ تنظیم سرعت باید به آرامی چرخانده شود.
• در صورت استفاده مکرر در طول روز سانتریفیوژ باید در فواصل زمانی کوتاه ( ترجیحاً روزانه ) با محلول هیپوکلریت سدیم با رقت 0/1 تمیز شود.
• بازدید ذغال و commutators ( سویگرها ) هر سه ماه یک بار باید انجام شود.
• زمان  آن باید  هر سه ماه یک بار توسط کرونومتر ( زمان­سنج ) کالیبره و مورد کنترل قرار گیرد.
• همچنین دور آن را باید توسط دورسنج ( تاکومتر ) هر سه ماه یک بار کنترل کرد.

 کنترل کیفیت

محدوده مجاز تغییرات به صورت زیر است:

اختلاف دور                               5%±
اختلاف زمان                             10%±
اختلاف دما                               2°C±

ایمنی

• هیچگاه نباید سانتریفیوژ را در حالی که درب آن باز است روشن نمود.

• باید از سرعت بالاتر از حد لازم استفاده شود.
• هرگز قبل از ایست کامل سانتریفیوژ درب آن باز نشود.
• قبل از اطمینان از کارکرد صحیح قفل درب سانتریفیوژ، از روشن کردن دستگاه اجتناب کنید.
• در صورت برقرار نبودن توازن و تولید صداهای ناهنجار، باید در اسرع وقت دستگاه را خاموش نموده و همواره باید از تراز بودن روتورها قبل از روشن کردن دستگاه مطمئن شد.
• قبل از روشن نمودن سانتریفیوژ، لوله­ ها را باید از نظر وجود خراش یا ترک کنترل نمود.
• از سانتریفیوژ نمودن لوله ­های حاوی نمونه بدون درپوش خودداری شود.
• در صورت شکستگی یا شک به شکستن لوله ­ها در سانتریفیوژ، باید دستگاه را خاموش نموده، به مدت 30 دقیقه صبر کرده و سپس اقدام به تمیز و ضدعفونی کردن درون سانتریفیوژ با محلول سفید کننده 10% نمود.
• اگر شکستگی لوله ­ها پس از خاموش کردن دستگاه مشخص شد، درب سانتریفیوژ باید بلافاصله بسته شده و پس از 30 دقیقه اقدامات فوق صورت پذیرد.

کالیبراسیون

در صورت که نتایج کنترل کیفی قابل قبول نباشند، جهت کالیبراسیون به شرکت پشتیبان فرستاده شود.

کنترل کیفی و بررسی کالیبراسیون میکروهماتوکریت

برای کنترل کیفی دستگاه توجه به موارد زیر ضروری می­ باشد:

• سرعت سانتریفیوژ
• صحت زمان­سنج دستگاه
• حداکثر توان در تجمع سلول­ها

سرعت ( برحسب دور در دقیقه ) و زمان­سنج سانتریفیوژ به ترتیب با تاکومتر و کرونومتر قابل بررسی می­ باشند.
https://hakimazma.com/%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87/%d8%a2%d9%88%d9%86/

ایمنی و نگه­داری

• به منظور پیشگیری از بروز نوسانات جریان الکتریکی، دستگاه باید به سیستم تثبیت کننده جریان برق (UPS ) مجهز شود.
• ذغال دستگاه باید هر سه ماه یک بار بازدید و هر 6 ماه یک بار تعویض گردد.
• واشر دور حلقه محیطی دستگاه باید همیشه تمیز باشد.
• دستگاه باید در جای محکم قرار گیرد تا ضربات وارده به پایه دستگاه در حال چرخش باعث خرابی دستگاه و همچنین کم شدن دقت آن نشود.
• در هنگام باز کردن درب سانتریفیوژ و برداشتن لوله­های موئینه باید مواظب بود، زیرا لوله ­های شکسته شده به قطعات ریزی تبدیل گشته و بعضاً با چشم قابل دید نیستند.
• در صورتی که عجله ­ای برای خواندن نتیجه وجود ندارد، بهتر است برای جلوگیری از شکل ­گیری آئروسل، درب سانتریفیوژ را 5 تا 10 دقیقه بعد از توقف دستگاه بار نمائید.